Әдет-ғұрып және салт-дәстүр орталығы

Көне заманнан келе жатқан асыл мұраларымызды, ғасырлар қойнауынан сыр шертіп, ұрпақтан-ұрпаққа жеткен ән қазынасын жастар арасында кеңінен насихаттау мақсатында «Дәстүp және Ғұрыптық ән» танымдық шарасын өткізді. Шара барысында — «Әжелер» тобы бесік жырын айтып әлдилесе, халық композиторларының әндерін орындап, елдің зор ықыласына бөленіп жүрген әнші-Керімқұлова Гүлжан өнерлерін көрсетті. Белгілі этнограф, танымал қолөнер шебері Кендебай Қарабдалов бақсылар сарынын орындап, даңғара және шаңқобызда ойнап, көрермендердің зор қошеметіне ие болды. Сыр өңірінен келген біртуар жыршы-термешілер: Тәңірбергенов Айбек және Жұбаниязов Серікқали жыр-толғауларымен кеңінен көсілді. Орталық қызметкері Нұрлан Есенқұлов жоқтау айтып, көрермендердің жүрегін тебірентсе, Ш.Қалдаяқов атындағы облыстық филармония әншілері- Тұрғанбек Жұлдызай, Махатаева Гүлдана, Айтуарова Әсем, ғұрыптық әндердің келесі түрі «Жар-жарды» осы орталық қызметкерлерінің қатысуымен айтылып, Рәтбек және Саят сынды өнерпаздарымыз ән-жырдан шашу шашып, көрермендердің ыстық ықыласына бөленді.

Арыс ауданының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі бірлесе Саналы ауылының тұрғындарымен «Түйемұрындық» дәстүріне арналған облыстық мәдени іс-шара өткізді. Келінді қарсы алу – келіншек көшінің алдынан шығып күтіп алу қазақы дәстүрде аса құрметті саналған. Қалыңдық жасауы, қызға берілген дүние-мүлік артылған көш қыз ауылынан шығып, келін болып түсетін ауылына жақындағанға дейін қыз көші, ауылға жақындай келе келіншек көші деп аталады. Шаңырақ түйе бастаған келіншек көшін жол бойында кездескен ауылдың әйелдері, жастары шаңырақ түйені жетелеп келе жатқан аттың ноқтасынан немесе түйенің жез бұйдасынан ұстап, «түйемұрындық бер» деп кәде сұрайды. Қыз шешесі оларға сыйлық беріп, түйемұрындық кәдесін алғандар жастарға бақыт тілеп, жол болсын айтады. Ауыл тұрғындарымен өткен бұл дәстүрдің тәлімі мол болды.

Елбасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру»  мақаласы аясында Әдет-ғұрып және салт-дәстүр орталығының бір топ мамандары тарихи-мәдени орындардың тарихымен танысу және тың деректер жинау мақсатында «Ұлылар қадірін ұғындырар сапар» атты іс-сапармен  сыр өңіріне барды.

Созақ аудандық тілдерді дамыту және мәдениет бөлімімен бірлесіп, ауыл тұрғындары арасында «Асар – бірлікке қадам» атты іс-шара ұйымдастырды. Шара аясында Шолаққорған ауылындағы «Балтабұлақ» бұлағы бойына асар дәстүрі бойынша тазалау жұмыстары жүргізілді. Игі іске ауыл тұрғындары белсене қатысып, бұлақ көзін ашып, суды қоқыстардан тазартты. Асар барысында ауыл ақсақалы Әлтаев Тұрсын елді бірлікке шақырып, осындай игі бастамалардың одан әрі жандануын тілеп, бата берді. Ауылдың аналары асаршыларға сусын, бауырсақ секілді астарын ұсынып, алғыстарын білдірді. Тұрғындар осы дәстүрді ұстанып, бұлақ басын таза ұстауға уәделесті.

Елордамыз Астананың 20 жылдық мерейтойына орай, ұлттық өнерімізді өскелең ұрпақтың санасында қайта жаңғырту және ән, жыр, поэзия арқылы Астанамыздың абыройын асқақтату мақсатында «Әнім сенсің — Астана» атты мерекелік іс-шара ұйымдастырды.  Мерекелік іс-шараға облыстың жас таланттары, әншілер, республикаға белгілі ақындар қатысып, Ару Астанамызды ән мен жыр бесігінде тербетіп, келген көрермендерге керемет көңіл-күй сыйлады. Кеш соңында орталық директоры Жәнібек Абданбекұлы өнер көрсеткен өнерпаздарды алғыс хатпен марапаттады.

Орталығымыз Түлкібас ауданы Машат шатқалында орналасқан «Самал» жазғы сауықтыру лагерінде халқымыздың ұмыт бола бастаған ұлттық ойын түрлерін насихаттау мақсатында «Ұлттық ойын — ұрпақты шыңдайды» тақырыбында балалар арасында сайыс ұйымдастырды. Сайыс барысында балалар «арқан тартыс», «бұқа тартыс», «асық ату», «асау мәстек», т.б. ұлттық ойын түрлерінен сайысқа түсті. Сайысқа түскен жас жеткіншектердің қызығушылығы мен белсенділіктерінде шек болмады. Себебі, ұмыт бола бастаған ойын түрлері өте қызық, әрі тартымды. Сайыс соңында жеңімпаздарға орталығымыз тарапынан алғыс хаттар мен сыйлықтар табыс етілді.

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың шілде айының 1-ші жексенбісі «Ұлттық Домбыра күні» болып белгіленуіне орай ұлттық мәдениет пен бірегейлікті сақтау, халқымыздың ұлттық салт-дәстүрі және әдет-ғұрпын насихаттау мақсатында Әдет-ғұрып және салт-дәстүр орталығы 1 шілде күні «Домбыра — Думан» атты мерекелік іс-шара ұйымдастырды. Елімізде алғаш рет аталып өтіп отырған атаулы күнге байланысты ұйымдастырылған іс-шараға «Тассай сазы» әжелер ансамблі, Ш.Қалдаяқов атындағы облыстық филармониясының «Сүгір» атындағы қазақ ұлт-аспаптар оркестрінің өнерпаздары, өңірімізге танымал домбырашы, термешілер Қалиев Бақберген, Бәйдебек Қошан және Республикамызға белгілі айтыскер-ақын Нұрлан Есенқұловтар қатысып тамаша табиғат аяасында қасиетті қос ішектен төгілген күмбірлі күйін, әуезді әнін, тағылымды термелерін «Жайлаукөл» саябағының келушілеріне паш етті. Қатысушы өнерпаздардан бөлек жиылған көрермендердің арасынан да суырылып шығып өз өнерін ортаға салып, көпшіліктің қошеметіне бөленгендер де болды. Шара соңында орталық басшысы Ж.Тағаев қатысушыларға мекеме атынан алғыс хаттар табыстады.

Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында Оңтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің ұйымдастыруымен Бәйдібек ауданында ежелгі дәстүрімізді қайта жаңғырту мақсатында «Қымызмұрындық» фестивалі өтті. Шараның мақсаты – жұртшылықтың ұлттық мәдениетіміз бен салт-дәстүрімізге қызығушылығын арттыру, жастарды салауатты өмір салтына тәрбиелеу, сондай-ақ қазақ халқының ұлттық сусыны – қымыздың құндылығын насихаттау. Ұлттық сусын мерекесіне облыс әкімі Жансейіт Түймебаев, облыстық маслихаттың депутаттары, өңір ардагерлері мен зиялы қауым өкілдері, этномәдени орталықтардың төрағалары және республикалық, облыстық блогерлер мен БАҚ қызметкерлері қатысты. Іс-шара аясында қымыз баптаушылар сайысы, қолөнер шеберлерінің көрмесі, сәйгүліктердің шеруі, ұлттық ат спорт түрлерінен көріністер, қымыз ішуден мешкейлер сайысы өтті. Мерекеге 15 аудан, қалалардан үміткерлер қатысып, жеңімпаздар облыс әкімінің арнайы сыйлығымен, дипломдармен марапатталды.

Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы аясында Әдет-ғұрып және салт-дәстүр орталығында Мағжан Жұмабаевтың 125 жылдығына арналған «Айды алқа ғып берейін» атты облыстық жас жазба ақындар мүшәйрасы өтті. Жан біткеннің кіршіксіз сезіміне тіл бітіріп, тылсым дүниесіне бойлаған Мағжан жырлары — тұнған лирика. Қазақ поэзиясының асқар шыңында тұрады. Ал, әлеуметтік, саяси тақырыптарды тиек еткен өлеңдері кейінгі ұрпаққа ұлағатты жол сілтейді. Бүгінгі жиналғандар, осы себепті де, Мағжан сенімін ақтауды көздейді. Аталмыш іс-шара соңында қатысушылар арнайы алғыс хаттар мен марапатталды. Бабы мен бағы қатар шауып, жүлделі І орын Метербай Бағашар, ІІ орын Нарқұлан Райханұлы, ал ІІІ орын Қайсар Бауыржанұлы бұйырды.